Critical Care Paramedic jest specjalizacją stosunkowo młodą w Wielkiej Brytanii. Niektóre pogotowia stosowały ten tytuł dla niektórych swoich pracowników od lat. Jednak dopiero od kilku lat wprowadzany jest model tej specjalizacji który może być porównywalny z modelem spotykanym w innych krajach świata. Np w Australijskiej Wiktorii jest to specjalizacja znana od 1971 roku.
Dzięki temu, że jestem członkiem kolegium ratowników medycznych w Wielkiej Brytanii (College of Paramedics) miałem okazję uczestniczyć jako słuchacz w 1 Międzynarodowym sympozjum dotyczącej specjalizacji opieki krytycznej.
W sympozjum które odbywało się online byli niesamowici prelegenci. Zawsze moim zainteresowaniem było poznanie systemów które działają w innych krajach.
Patronami sympozjum oprócz brytyjskiego kolegium ratowników medycznych był jego australijski odpowiednik, była to międzynarodowa grupa Critical care Paramedics, uniwersytety w Monash oraz Stavenger. Dodatkowym patronem medialnym był znakomity podcast „The Resus Room”.
Prelegentami byli znakomici ratownicy medyczni było to dwóch prelegentów z każdego kraju – Australii, Kanady, Wschodniej Afryki , Nowej Zelandii oraz Wielkiej Brytanii. Czyli krajów w którym rozwinął się Anglosaski system ratownictwa medycznego.
Zacznijmy od tego kim są Critical Care Paramedics – są to Ratownicy Medyczni którzy przeszli dodatkowe przeszkolenie pod nadzorem lekarzy lub bardziej doświadczonych Critical Care Paramedics i mogą wykonywać zaawansowane czynności które do tej pory zarezerwowane były głównie dla lekarza. Najczęściej CCP pracują w strukturach HEMS oraz w specjalistycznych jednostkach ratownictwa medycznego.
Wykonywać RSI – Rapid Sequence Induction – Intubację dotchawiczą z użyciem środków zwiotczających u pacjenta u którego nie występuje nagle zatrzymanie krążenia. Ratownicy ci mogą wykonywać również u pacjentów zabiegi chirurgiczne polegające na założeniu specjalnej rurki do dróg oddechowych w momencie niemożliwości zabezpieczenia górnych dróg oddechowych przez ich zamknięcie.
Ratownicy ci mogą podawać produktu krwi, i wykonywać badanie FAST USG , wykonywać zabieg finger thoracostomy – czyli odbarczenia zagrażającej życiu odmy za pomocą nacięcia chirurgicznego i własnego palca.
A to nie koniec bo w zależności od kraju ich zakres obowiązków potrafi być bardzo rozszerzony.
Zdobywanie specjalizacji jako Critical Care Paramedic zależy od kraju. Jednak w każdym kraju jest to złożony proces oparty w dużej mierze na praktyce klinicznej w szpitalach i specjalistycznych ośrodkach. Chciałbym przedstawić wam tutaj dwa przykłady:
Queensland w Australii większość Critical Care Paramedics pracuje w HARU – High Acuity Response Unity. Można powiedzieć, że są to jednostki wyjeżdżające do najcięższych stanów. Ratownik który chce pracować w tym zespole musi pozytywnie przejść kwalifikacje i przejść wszystkie 3 etapy wdrożenia w działania tej jednostki.
Pierwszym etapem jest wprowadzenie. Są to 2 tygodnie które kandydaci którzy mają już swoje doświadczenie w pracy jako ratownik medyczny i przeszli wstępną selekcję spędzają na rożnego rodzaju symulacjach i scenariuszach. Ucza się obsługi urządzeń takich jak USG prowadzony jest dodatkowy trening teoretyczny.
Drugim etapem jest praca na drodze. Jest to minimum 12 tygodni pracy z innym Critical Care ratownikiem który pełni funkcję mentora. Często jest to również praca z lekarzem. Aby zaliczyć ten etap kandydat musi wykonać co najmniej 5 finger thoracostomy, musi również wykonać przynajmniej 50 badań USG u swoich pacjentów wraz z omówieniem swoich spostrzeżeń z mentorem. Kandydat również w tym okresie musi wykazać swoją biegłość w swoich umiejętnościach klinicznych, dowodzeniu oraz prowadzeniu konsultacji oraz wsparcia przez telefon dla załóg ratunkowych. Zaliczenie tego etapu jest możliwe przez dyrektora medycznego oraz starszych konsultantów.
Trzecim etapem jest etap wdrożenia. Przez pierwsze 3 miesiące świeżo upieczony Critical Care Paramedic musi pracować raziem z drugim CCP który ma większe doświadczenia. Wiele ze swoich przypadków musi on oceniać i analizować pod względem swojego postępowania. Po okresie 3 miesięcy może on już pracować jako niezależny CCP.
Kolumbia Brytyjska – Kanada
Tutaj również aby zostać CCP należy przejść odpowiedni trening. Kandydat do zostania CCP musi pracować co najmniej 3 lata jako zwykły ratownik medyczny oraz przejść proces rekrutacyjny na stanowisko CCP.
Szkolenie podstawowe CCP w Kolumbii Brytyjskiej to 3 semestry z których większa cześć czasu to praktyki zawodowe w różnych placówkach medycznych.
Semestr 1 jest to 5 tygodni zajęć klasowych w czasie których kandydat zapoznaje się ze sprzętem, poznaje podstawy tworzenia planów zaawansowanego leczenia i podejmowania decyzji. Przygotowuje się do roli takiej jak konsultacje telefoniczne. Poznaje zagadnienia czynnika ludzkiego oraz jak skutecznie zarządzać swoim teamem. Po zdobyciu wiedzy teoretycznej jest czas na egzaminy po których następuje 4 tygodnie praktyk zawodowych
Semestr 2 są to 8 tygodni zajęć klasowych oraz zajęć na oddziale intensywnej opieki medycznej podczas których kandydat poznaje proste przypadki, leki i rożnego rodzaju terapie. Uczy się potencjalnych problemów i tworzenia planu leczenia. Po tym okresie następuje egzamin i kolejne 12 tygodni praktyki zawodowej.
Semestr 3 to 5 tygodni zajęć klasowych skierowanych na problemy populacyjne oraz specjalne grupy pacjentów – pacjenci bariatryczni, pediatryczni , geriatryczni. Po zdaniu końcowego egzaminu następuje końcowy egzamin i kolejne 12 tygodni praktyk zawodowych.
Po okresie 3 semestrów CCP powinien wybrać swoją specjalizację w której będzie chciał się kształcić. Ma on do wyboru dwie drogi – są to dorośli albo położnictwo, noworodki i pediatria. Zdobycie specjalizacji dla CCP to okres około roku gdzie zdobywa on wiedzę i uprawnienia np do wdrożenia ECMO albo całkowitego znieczulenia pacjenta.
Co ciekawego w obydwóch wymienionych wyżej systemach aby utrzymać specjalizacje trzeba przechodzić obowiązkowe treningi, być aktywnym w swojej pracy i mieć ekspozycje na pewną grupę pacjentów. Dodatkowo praca CCP podlega systematycznej ocenie swoich przełożonych.
Warunki pracy w różnych krajach. Są czasami bardzo ekstremalne. W Kolumbii Brytyjskiej zakres temperatur panujących w ciagu roku wacha się od +40 stopni do -30. Dodatkowo wiele krajów które były przedstawione podczas sympozjum to kraje w których transport pacjenta z miejsca zdarzenia – z domu, z wypadku w ruchu drogowo ulicznym do szpitala w którym znajduje się centrum specjalistyczne dostosowane do jego potrzeb może zająć nie raz ponad 1000 kilometrów. Najdłuższy w historii Ontario transport pacjenta z miejsca zdarzenia do szpitala specjalistycznego wynosił 1193 kilometry! Wiem jest to nie wyobrażalne z naszego polskiego/europejskiego punktu widzenia. Ale pokazuje, że są systemy którym tego typu transport jest niestraszny.
Myślę, że temat CCP jest teraz bardzo ważny dla polskiego środowiska ratowników medycznych. Ratownicy ci doczekali się w końcu ustawy o zawodzie czego serdecznie gratuluje. Jednak przed tym zawodem staną wkrótce wyzwania. Jednym z nich podejrzewam, że będzie stopniowanie ratowników medycznych. Myślę, że warto spojrzeć szerzej na system szkolenia CCP na świecie oraz ich uprawnienia. Być może kiedyś i w Polsce powstanie taki stopień.